1-Hangi eşyalar ziynet eşyası sayılır?
Bir eşyanın ziynet eşyası sayılabilmesi için altın,gümüş gibi değerli madenlerden yapılmış olması gerekir. Ayrıca bahsi geçeneşyaların süs eşyası olarak kullanılıyor olması gerekmektedir. Diğer koşul isebu eşyaların nikah akdinden dolayı kişilere takılmış olmasıdır. Bu üç şartsağlandığı takdirde o eşya ziynet eşyası kabul edilir.
2-Ziynet eşyaları kime aittir?
Yargıtay bu konudaki kararını değiştirmiştir.Önceleri düğünde takılan bütün ziynet eşyaların kadına ait olduğu kabuledilirken Yargıtay bu konudaki fikrini değiştirmiş ve düğünde takılantakılardan erkeğin üzerine takılanlar erkeğin, kadının üzerine takılanlarkadının kabul edilir.
Bu durum düğün videosu ya da düğün fotoğrafları ileispat edilebilir. Düğün videosu işe kimin üzerine ne takıldığı rahatlıklaanlaşılabilir. Ancak takının kime takıldığı ispatlanamıyorsa tarafların paylımülkiyetinde varsayılır.
Sonuç olarak Yargıtay düğündeki takılar kimtarafından takılmış olursa olsun kadına takılmış sayılır fikrini değiştirerek düğündehangi tarafın taktığı bir önemi olmaksızın kadının üzerine takılan takılarkadının, erkeğin üzerine takılan takılar erkeğin sayılır.
Önemli olan takıların kimin üzerine takıldığıdır.Mesela damat tarafından biri gelinin üzerinde bulunan kuşağa takı takmış ise otakı geline ait kabul edilir. Önemli olan takıyı kimin taktığı değil takınınkimin üzerine takıldığıdır.
3-Kadınziynet eşyalarının kendisinde olmadığını iddia ediyorsa ispat külfeti kime aitolur?
Kadın ziynet eşyalarının kendisinde olmadığını iddiaediyorsa bunu şüpheye yer vermeyecek şekilde ispatlamakla yükümlüdür. İddiaeden iddiasını ispatla mükelleftir karinesi gereğince bu durumu iddia edenkadın olduğundan ispat etmek zorunda olan da kadın olur.
Kadın ziynet eşyalarının kendisinde olmadığınıtanıkla da ispat edebilir. İspat yükü hayatın olağan akışında kadına düşer ziraiddia eden de kadındır. Hayatın olağan akışında ziynet eşyalarının kadınınhimayesinde olduğu kabul edilir.
Yargıtay güncel kararları der ki; evi terk edenkadının ya da evden ayrılan kadının ziynet eşyalarını da yanında götürdüğükabul edilir. Aksini kadın ispatlamak zorundadır.
4-Ziyneteşyaları ile ev ya da araba alınmış ise ne olur?
Kişiler evlendikten sonra ziynet eşyaları ile ev yada araba almış olabilirler. Ziynet eşyaları ortak konutun ihtiyaçları içinharcanmış olabilir. Ziynet eşyaları bir hastalık nedeniyle de harcanmış olabilir.
Böyle bir durumda ispat külfeti erkeğe aittir. Erkek,ziynet eşyalarını kadının iade almamak üzere verdiğini ispat etmek zorundadır.
Sonuç olarak erkek, kadının ziynet eşyalarını iadealmamak üzere verdiğini ispat edemediği takdirde her ne kadar ziynet eşyalarıortak harcamalar için harcanmış olsa da geri verilmek zorunda olur. Erkek böylebir durumda ziynet eşyalarını kadına iade etmelidir.
Erkeğin sorumluluktan kurtulmasının şartları; kadınziynetleri rızasıyla vermiş olmalıdır, kadın ziynetleri iade almamak üzerevermiş olmalıdır ve ziynetler ortak harcamalar için harcanmış olmalıdır.
Şayet erkek evlilik birliği devam ederken ziynetlerigeri verdiğini iddia ediyorsa bu durumu ispatla yükümlüdür.
Düğün sırasında takılan ziynet eşyaları kim tarafından takılırsatakılsın, aksine bir anlaşma bulunmadıkça kadına bağışlanmış sayılır ve artıkonun kişisel malı niteliğini kazanır. Bu eşyaların iade edilmemek üzere kocayaverildiği, kadının isteği ve onayı ile bozdurulup müşterek ihtiyaçlar içinharcandığı hususu davalı tarafça ispatlandığı takdirde, koca bunları iadedenkurtulur.
5-Ziyneteşyası davasında görevli mahkeme neresidir?
Ziynet eşyası davasında genel yetkili mahkemedavalının yerleşim yeri mahkemesidir. Görevli mahkeme ise Aile Mahkemesidir.
Ancak Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde AsliyeHukuk Mahkemesi görevlidir.
6-Ziyneteşyası davası açabilmek için tarafların boşanması zorunlu mudur?
Ziynet eşyası davası açabilmek için taraflarınboşanma zorunluluğu yoktur. Ziynetler üzerinde eşler her zaman tasarruf hakkınasahiptir. Evlilik birliği devam ederken dahi dava açılabilir.
7-Düğündetakılan altınların ispatı nasıl olur?
Düğünde takılan altınların ispatında bilirkişiraporları, düğün videosu, tanıkların ifadeleri, makbuzlar, faturalar, yazılıbelgeler kullanılabilir.
8-Ziynetlerinevlilikteki niteliği nasıldır?
Ziynetlerin evlilikte kadın tarafından kullanıldığıkabul edilir. Özellikle de bilezik koşulsuz kadına ait kabul edilir. Bileziğinkime ait olduğu tartışması dahi söz konusu olamaz.Ziynet eşyalarının kadının üzerinde olduğu kabuledilir. Ziynet eşyaları kadın tarafından saklanabilir. Kadın tarafındangötürülebilir.
9-Ziyneteşyası davasının nasıl açılmasını önerirsiniz?
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere ziynet eşyasıdavası, ayrı bir davaya konu olsa da boşanma davasıyla birlikte açılabilir.Ancak boşanma davası ile birlikte talep edilecekse TERDİTLİ(DERECELİ) olaraktalep edilmelidir
Aynen ödeme mümkün değilse fiili ödeme günündekikarşılığının ödenmesi gerekmektedir.
10-Ziyneteşyaları, mal paylaşımı davası ile birlikte talep edilebilir mi?
Ziynet eşyaları niteliği gereği kişisel mal kabuledildiği için mal paylaşımı davası ile birlikte talep edilemez.
11-Ziynetdavalarında ispat yükünün kanuni dayanağı nedir?
HMK md 190: İspat yükü, kanunda özel bir düzenlemebulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hakçıkaran tarafa aittir.
12-Ziynetlerdüğün, balayı, kına için harcanmış ise bu durumda ne olur?
Diyelim ki ziynetler düğün, balayı için vs harcanmışise kadın ziynetleri rızası ile vermiş olsa dahi eğer erkek tarafından iadealmamak üzere bağışlandığı ispat edilemezse erkek ziynetleri vermek zorundadır.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2019/597 E. , 2019/2876 K.02.04.2019 tarihli kararında;
“Davakonusu kadına ait olan altınlar koca tarafından bozdurulup değişik amaçlarlakullanılmış olabilir. Çeşitli sebeplerle (evin ihtiyaçları, düğünborçları, balayı vs) koca tarafından bozdurulan bu altınların karşılığının hibeedilmediği müddetçe kadına iadesi zorunludur. Ziynet eşyalarının iade edilmemeküzere kocaya verildiğinin, davacının isteği ve onayı ile ziynet eşyalarınınbozdurulup ev ihtiyaçları için harcandığının davalı yanca kanıtlanması halindekoca ziynet eşyalarının iadesinden kurtulur. Somut olayda; davalı her nekadar altınların rızasıyla verildiğini ifade etmekte ise de, geri verilmemeküzere alındığını ispat yükü davalı tarafa aittir. Ancak davalı taraf bu hususuispat edememiştir. Bu nedenle mehir senedindeki altınlar yönünden de davanınkabulüne karar vermek gerekirken davanın reddine karar vermek doğru olmamışbozmayı gerektirmiştir.”
13-Tüp bebek tedavisi için harcanan ziynetin kadına iadesi gerekir mi?
Ziynetlerin bedeli tüp bebektedavisi için harcanmış ise ziynetlerin kadına iadesi gerekir. Aynen iadesimümkün değilse fiili ödeme günündeki bedeli ödenmelidir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2017/1769 E. , 2018/13037 K.19.11.2018 tarihli kararında;
“Toplanandelillerden dava konusu edilen ziynet eşyalarının tarafların tüp bebek tedavisiiçin kullanıldığı anlaşılmaktadır. Davalı-karşı davacı erkekte; ön incelemeduruşmasında tüm takıları aldığını ve tedavi amacı ile kullandığını kabuletmiştir. Evlilik sırasında kadına takılan ziynet eşyaları kim tarafındanalınmış olursa olsun ona bağışlanmış sayılır ve artık onun kişisel malıniteliğini kazanır. Bu durumda ziynet eşyalarının iade edilmemek üzere erkeğeverildiğinin ispatlanması halinde erkek almış olduğu ziynet eşyalarını iadedenkurtulur. Somut olayda, ziynet eşyalarının bozdurulduğu anlaşılmış ise de;tekrar iade edilmemek üzere davalı-karşı davacı erkeğe verildiği hususukanıtlanmamıştır. Bozdurulan ziynet eşyalarının rıza ile ve iade şartı olmaksızınverildiğini davalı erkek ispatlamak zorunda olup, davalı erkek bu durumu ispatedemediğinden dava konusu ziynet eşyalarını davacı kadına iade ile mükelleftir.Gerçekleşen bu durum karşısında davacı-karşı davalı kadının ziynet alacağıdavasının kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisidoğru olmamış ve bozmayı gerektirmiştir.”
SONUÇ:
Ziynet eşyaları ve eşlere takılan diğer takılar Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre kime takılmış olursa olsun ve niteliğinebakılmaksızın kadına ait kabul ediliyordu. Ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu görüş değişikliğine gitmiş ve kim tarafından takıldığının bir önemi olmaksızın kadının üzerine takılanlar kadının, erkeğin üzerine takılanlar erkeğin kabul edilmiştir.
ZİYNET EŞYASI DAVASI İSPAT, Avukat Gizem Gül Uzun tarafından sunulmuştur.
